Το Τμήμα Τελωνείων με τη σημερινή του μορφή χρονολογείται από το 1878, όταν η Οθωμανική Αυτοκρατορία ενοικίασε την Κύπρο στη Μεγάλη Βρετανία, μετά τη συμφωνία της Συνθήκης του Βερολίνου. Για μια ακόμα φορά ένα νέο τελωνειακό καθεστώς επιβλήθηκε στο νησί. Το βρετανικό τελωνειακό καθεστώς ήταν πιο σύγχρονο, αποτελεσματικό, δίκαιο και λογικό σε σύγκριση με τα προηγούμενα.

Το 1960 η Κύπρος έγινε ανεξάρτητο κράτος και το Τμήμα Τελωνείων συνέχισε να λειτουργεί όπως και προηγουμένως. Το τελωνειακό προσωπικό αποτελείτο τόσο από Ελληνοκύπριους όσο και από Τουρκοκύπριους.

Το 1967 το Τμήμα αναδιοργανώθηκε με τη βοήθεια μιας ομάδας Βρετανών ειδικών και εφαρμόσθηκε μια νέα και ψηλού επιπέδου, για την εποχή εκείνη, τελωνειακή νομοθεσία. Οι ενδοτμηματικές οδηγίες, που είχαν συνταχθεί με τις κατευθυντήριες γραμμές της νέας νομοθεσίας, αποτέλεσαν ένα πολύτιμο οδηγό για τους τελωνειακούς στην εκτέλεση των καθηκόντων τους.

Στις 19 Δεκεμβρίου του 1972 υπογράφηκε στις Βρυξέλλες, η Συμφωνία Σύνδεσης μεταξύ της Κυπριακής Δημοκρατίας και της Ευρωπαϊκής Οικονομικής Κοινότητας (ΕΟΚ). Η Συμφωνία προνοούσε για την εγκαθίδρυση τελωνειακής ένωσης σε δύο στάδια. Το πρώτο στάδιο έληξε το 1987 και όλοι οι στόχοι επιτεύχθηκαν. Το πρωτόκολλο που διέπει τη μετάβαση στο δεύτερο στάδιο της Συμφωνίας, τη συμπλήρωση της τελωνειακής ένωσης τέθηκε σε ισχύ την 1η Ιανουαρίου 1988, αλλά δεν ολοκληρώθηκε, αφού υπερακοντίστηκε από την αίτηση της Κύπρου για ένταξη της στην Ευρωπαϊκή Ένωση, που υποβλήθηκε στις 4 Ιουλίου 1990.

Η Επιτροπή των Ευρωπαϊκών Κοινοτήτων στη γνωμοδότηση της για την αίτηση που εκδόθηκε στις 30 Ιουνίου 1993 και εγκρίθηκε από το Συμβούλιο στις 17 Οκτωβρίου του ίδιου χρόνου έκρινε την Κύπρο επιλέξιμη για ένταξη. Από τότε, διάφορες αποφάσεις οργάνων της Ευρωπαϊκής Ένωσης οδήγησαν στην έναρξη των ενταξιακών διαπραγματεύσεων μεταξύ Κύπρου και Ευρωπαϊκής Ένωσης. Την 1η Μαίου 2004 η Κύπρος μαζί με 9 άλλες χώρες εντάχθηκε στην Ευρωπαϊκή Ένωση (ΕΕ).

Έκτοτε το Τμήμα συμμετέχει ενεργά στις διάφορες συναντήσεις του Συμβουλίου και της Επιτροπής της ΕΕ καθώς επίσης και των συναφών ομάδων εργασίας, με σκοπό την έγκαιρη ενημέρωση, συζήτηση, επίλυση αναφυομένων προβλημάτων καθώς επίσης και την ετοιμασία Κοινοτικών Νομοθεσιών και εφαρμοστικών διατάξεων.

Επιπλέον, συμμετέχει σε διάφορες κοινές τελωνειακές επιχειρήσεις σε συνεργασία με διάφορες τελωνειακές αρχές, ευρωπαϊκούς και διεθνείς οργανισμούς (όπως π.χ. με τον Παγκόσμιο Οργανισμό Τελωνείων, την Europol, το Ευρωπαϊκό Γραφείο καταπολέμησης της Απάτης-OLAF), με σκοπό την πάταξη του λαθρεμπορίου φορολογητέων εμπορευμάτων, της διακίνησης ναρκωτικών και γενικά τον έλεγχο της ορθής τήρησης της τελωνειακής Νομοθεσίας.

Το β’ εξάμηνο του 2012, με την ανάληψη της Προεδρίας του Συμβουλίου της ΕΕ, το Τμήμα προεδρεύει του Συμβουλίου της ΕΕ τόσο στις Βρυξέλλες όσο και διεθνώς, διοργανώνει και συμμετέχει σε συνέδρια στην Κύπρο στα οποία φιλοξενούνται αντιπρόσωποι των υπολοίπων κρατών μελών και εκπροσώπων των θεσμικών οργάνων της ΕΕ. Για περισσότερες πληροφορίες σχετικά με την Κυπριακή Προεδρία και τις προτεραιότητες που έχει θέσει η Κύπρος, παρακαλώ επισκεφθείτε την θεματική ενότητα «Κύπρος-ΕΕ» ή πατήστε εδώ.