Ατζέντα 2030 για τη Βιώσιμη Ανάπτυξη
Το Σεπτέμβριο του 2015 στο πλαίσιο της 70ής Γενικής Συνέλευσης των Ηνωμένων Εθνών υιοθετήθηκε η «Ατζέντα 2030 για τη Βιώσιμη Ανάπτυξη», η οποία ουσιαστικά περιλαμβάνει 17 Στόχους Βιώσιμης Ανάπτυξης (ΣΒΑ) και 169 συνδεόμενους με αυτούς υπο-στόχους, δίνοντας μία νέα διάσταση στις προσπάθειες σε παγκόσμιο επίπεδο προς την επίτευξη βιώσιμης ανάπτυξης. Όλες οι χώρες, αναπτυγμένες και αναπτυσσόμενες, έχουν από κοινού την ευθύνη για την επίτευξη των ΣΒΑ. Η Ατζέντα 2030 ενσωματώνει με ισορροπημένο τρόπο τις τρεις διαστάσεις της βιώσιμης ανάπτυξης - οικονομική, κοινωνική και περιβαλλοντική - και αποτυπώνει για πρώτη φορά την ύπαρξη διεθνούς συναίνεσης και κοινής επιδίωξης ως προς τους στόχους της ειρήνης, της ασφάλειας, της δικαιοσύνης για όλους και της κοινωνικής ένταξης, οι οποίοι αλληλοενισχύονται στο πλαίσιο της Ατζέντας 2030.
Στο πλαίσιο τoυ μηχανισμού παρακολούθησης της Ατζέντας 2030, τα κράτη μέλη ενθαρρύνονται να «διεξάγουν τακτικές και περιεκτικές ανασκοπήσεις της προόδου σε εθνικό και υπο-εθνικό επίπεδο». Οι εθελοντικές αυτές εθνικές αναθεωρήσεις (VNR) αποσκοπούν στη διευκόλυνση της ανταλλαγής εμπειριών, συμπεριλαμβανομένων των επιτυχιών, των προκλήσεων και των διδαγμάτων που έχουν αντληθεί, με στόχο την επιτάχυνση της εφαρμογής της Ατζέντας του 2030.
Η Κύπρος έχει ήδη ετοιμάσει και υποβάλει το 2017 την Πρώτη Εθελοντική Έκθεση Προόδου για την Εφαρμογή της Ατζέντας 2030 καθώς και τη Δεύτερη Εθελοντική Έκθεση προόδου για το έτος 2021, η οποία παρουσιάστηκε τον Ιούνιο του 2021 στο πλαίσιο του Υψηλού Επιπέδου Πολιτικού Φόρουμ για τη Βιώσιμη Ανάπτυξη που διοργανώνει κάθε χρόνο το Οικονομικό και Κοινωνικό Συμβούλιο των Ηνωμένων Εθνών. Τον συντονισμό για την ετοιμασία της δεύτερης έκθεσης έχει αναλάβει η ΓΔ Ανάπτυξης, με τη συνεισφορά φορέων τόσο του δημόσιου όσο και του ιδιωτικού τομέα, περιλαμβανομένων μη κυβερνητικών οργανώσεων. Με την υποβολή της Δεύτερης Έκθεσης η Κύπρος παρουσίασε στο ανώτατο Φόρουμ των Η.Ε. τα διορθωτικά μέτρα που έχουν ληφθεί και δρομολογηθεί για βελτίωση της απόδοσης της προς την υλοποίηση των ΣΒΑ.
Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή (ΕΕ) με την Ανακοίνωση της «Επόμενα βήματα για ένα βιώσιμο ευρωπαϊκό μέλλον - Ευρωπαϊκή δράση για την αειφορία» στις 22.11.2016 δεσμεύτηκε πλήρως να πρωτοστατήσει στην υλοποίηση της Ατζέντας 2030 και των ΣΒΑ από κοινού με τα κράτη μέλη της και σύμφωνα με την αρχή της επικουρικότητας, ενώ στην εν λόγω ανακοίνωση αποφασίστηκε και τακτική παρακολούθηση της προόδου των ΣΒΑ σε ευρωπαϊκό επίπεδο. Η ανταπόκριση της ΕΕ στην Ατζέντα 2030 περιλαμβάνει δύο άξονες. Ο πρώτος άξονας συνίσταται στην πλήρη ενσωμάτωση των ΣΒΑ στο ευρωπαϊκό πλαίσιο πολιτικής και στις τρέχουσες προτεραιότητες της Επιτροπής και ο δεύτερος άξονας στη δρομολόγηση μελετών για την περαιτέρω ανάπτυξη του μακροπρόθεσμου οράματός και τον προσανατολισμό των τομεακών πολιτικών μετά το 2020, στο πλαίσιο της προετοιμασίας για την μακροπρόθεσμη υλοποίηση των ΣΒΑ. Το νέο πολυετές δημοσιονομικό πλαίσιο μετά το 2020 πρόκειται επίσης να επαναπροσανατολίσει τις συνεισφορές από τον προϋπολογισμό της ΕΕ προς την κατεύθυνση της επίτευξης των μακροπρόθεσμων στόχων της ΕΕ.
Η πρώτη προσπάθεια παρακολούθησης της προόδου των ΣΒΑ σε ευρωπαϊκό επίπεδο έγινε με την έκδοση του εγγράφου “Sustainable development in the European Union – Monitoring report on progress towards the SDGs in an EU context (2017), όπου διαπιστώθηκε ότι σε ευρωπαϊκό επίπεδο επιτεύχθηκε πρόοδος σε όλους τους ΣΒΑ, ενώ το 2020 εκδόθηκε η τέταρτη έκδοση με τίτλο “Sustainable Development in the European Union – Monitoring Report on Progress towards SDGs in an EU context – 2020 edition".
Η ΓΔ Ανάπτυξης με βάση την Απόφαση του Υπουργικού Συμβουλίου με αρ. 85.050, ημερ. 30.5.2018, είναι υπεύθυνη για το συντονισμό και την παρακολούθηση της υλοποίησης των δεσμεύσεων της Κύπρου όσον αφορά τους Στρατηγικούς Στόχους Βιώσιμης Ανάπτυξης 2030 των Ηνωμένων Εθνών. Στο πλαίσιο αυτό, συμμετέχει στην αρμόδια Ομάδα Εργασίας του Συμβουλίου της ΕΕ (Working Party on the 2030 Agenda for Sustainable Development) και συμβάλλει στην προετοιμασία της σχετικής συμμετοχής της Κυπριακής Δημοκρατίας στη Σύνοδο των Ηνωμένων Εθνών. Επιπρόσθετα η ΓΔ Ανάπτυξης είναι υπεύθυνη για την δρομολόγηση μέτρων αντιμετώπισης των υπαρκτών προκλήσεων, ώστε να βελτιωθεί η επίδοση της Κύπρου αναφορικά με την υλοποίηση των ΣΒΑ. Προς αυτή την κατεύθυνση, η ΓΔ Ανάπτυξης, θα αξιοποιήσει χορηγία Τεχνικής Βοήθειας από την Υπηρεσία Στήριξης Διαρθρωτικών Μεταρρυθμίσεων (SRSS) της Ευρωπαϊκής Επιτροπής. Στόχος είναι η παροχή εμπειρογνωμοσύνης για παρακολούθηση και βελτίωση της επίδοσης μέσω της ενσωμάτωσης των Στόχων Βιώσιμης Ανάπτυξης στις Εθνικές Πολιτικές. Το Ινστιτούτο Κατάρτισης και Έρευνας των Ηνωμένων Εθνών (United Nations Institute for Training and Research – UNITAR) έχει αναλάβει την υλοποίηση του εν λόγω έργου. Η έναρξη του έργου, έχει ξεκινήσει στις αρχές Δεκεμβρίου 2020 και θα έχει διάρκεια υλοποίησης 18-21 μήνες. Στο πλαίσιο υλοποίησης του έργου θα γίνουν εισηγήσεις για τις αλλαγές και μεταρρυθμίσεις που απαιτείται να προωθηθούν στον τρόπο διακυβέρνησης για προσαρμογή και υλοποίηση των Στόχων Βιώσιμης Ανάπτυξης και κατ’ επέκταση της βελτίωσης της βιωσιμότητας των εθνικών πολιτικών, της αξιοποίησης επιστημονικών εργαλείων για παρακολούθηση και αξιολόγηση και γενικότερα πιο αποδοτικής διακυβέρνησης.